Ekolojik Ürün Nedir?

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ilk olarak 10 Haziran 2005 tarihinde 25841 sayılı kanun ile yayınlanmıştır. Gerekli ekler ve düzenlemeler sonucunda 18 Ağustos 2010 tarihinde 27676 sayılı kanun olarak tekrar duyurulmuştur.

Son olarak 10 Ocak 2018 tarihinde değişikliğe uğratılan yönetmelik kapsamında ekolojik ürün, tohumdan tüketici kanallarına dağıtım ve tüketiciye ulaşıma değin tüm süreci kapsamaktadır. İnsan ve canlı sağlığına dair hiçbir kimyasal bileşenin yer verilmediği, katkı maddelerinin kullanılmadığı, yöntem ve çıktıları bakımından kontrollü ve sertifikalı ürünleri kapsamaktadır.

Ekolojik ürün daha geniş kapsamı barındırmasına rağmen sadece organik ve biyolojik ürünler ile eşdeğer anlamda kullanılabilmektedir. Doğal, hormonsuz, arılı, saf vb. tanımlamaların teminatı ve garantisi olmadığı gibi üretim yöntemleri bakımından ayrıştırılabilirliği bulunmamaktadır.

Türkiye’de yetkili kuruluşların araştırma, tetkik ve görüşleri sonucunda verilen ekolojik ürün sertifikası haricinde GlobalGAP (iyi tarım uygulamaları) sertifikaları da verilmektedir. Kimyasal hammadde kullanımının minimum seviyede tutulduğu ve doğru kullanıldığı, hijyenik koşullarda kontrollü üretimi sağlanan iyi tarım uygulamalarının ekolojik ürünlerin sağlık ve doğa etkileri kapsamında değerlendirilmesi ve karşılaştırılması mümkün değildir.

Ekolojik Ürün Sertifikası

Gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin ardından üretilen ürünlerin kanun, yönetmelik ve standartlara uygun prosesler sonucunda elde edildiğini gösteren belgelerdir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yetkilendirdiği sertifika kuruluşları tarafından verilen sertifika; müteşebbis sertifikası başlığına, numaraya, yetkili kuruluşun ismine, logosuna, imzasına, geçerlilik tarihine, üretici ismine, adresine, sözleşme numarasına ve faaliyetlerin tanımına sahiptir.

Ekolojik Etiket

Ekolojik ve/veya Organik Tarım alt tarafında Türkiye Cumhuriyeti yazılı logoya sahip olan etiket ekolojik uygunluğu doğrulanmış ürünlere verilmektedir. Ürün adına, sertifika statüsüne, sertifika numarasına, çiftçi koduna, hasat yılına, seri numaraya, ihtiva ettiği içeriğe, üretim ve son kullanma tarihine, gramajına, menşei ve üretim yerine, üretim iznine, yönetmelik ifadelerine ve bilgilerine sahiptir.

Ekolojik Ürün ve Tohum Avantajları

Gıdaların tüketimi sonucunda insanlarda biyolojik birikim, ağır metal birikimi vb. nedenler sonucunda kronik zehirlenmeye neden olan pestisit vb. içeren zirai mücadele zararlılarının kullanımı yasaklanmaktadır. Bu zararlı kimyasal maddelerin kullanılması sonucunda kaynak sularına karışmaları, deniz mahsullerinde birikime başlamaları mümkündür. Bu durum biyoçeşitliliğin azalmasına neden olmakta veya beslenme yolu ile yine insanlara geçmektedir. Gebelik veya emzirme durumlarında bebeğe dahi ulaşabilen ve dahi bulaşabilen bu zararlılar ciddi yaşamsal tehlikelere yol açmaktadır. Ekolojik üretim ile önlenen bazı etkiler aşağıda paylaşılmaktadır.

• Kalp ritminin bozulması
• Mutajenik etkilerin oluşması ve genetik formasyonun değişime uğraması
• Astım, bronşit ve alerjik hastalıklarda artış
• Bağışıklık sisteminin zarar görmesi
• Hormonel denge bozuklukları ve üreme sisteminde problemlerin oluşması
• Akciğerler, sindirim sistemi ve bağırsaklarda meydana gelen ölümcül tahribat
• Böbrek yetmezliği, siroz gibi birçok karaciğer ve böbrek rahatsızlıklarının oluşması
• Kanser hücrelerinde gözlenen artış
• Motor bozuklukları, beyin ve merkezi sinir sistemi hasarı ve rahatsızlıkları

Bahsedilen olumsuz durumların yaşanmasına etkin bir yöntem olan ekolojik üretim sonucunda faydalı ve gerekli organizmaların yok edilmesi de engellenmektedir. Ayrıca direkt / akut etkiler sonucunda her yıl ortalama 5 bin çalışan ve ilgili ölümlerinin önüne geçilmektedir. Çocukların daha yüksek oranda etkilenmesine neden olan tarım zararlılarının kullanımının yerine ekolojik ürünlerin tercih edilmesi yaygın hale gelmelidir. Böylece tüketim ve gıda güvencesi haklarından faydalanmak mümkün olmaktadır. Bu durum ruhsal, zihni ve fiziki sağlığı olumlu yönden etkilemektedir. Ayrıca biyoçeşitliliğin sürdürülebilir hale gelmesi, korunması ve türlere ulaşımın kolay ve serbest hale gelmesi kolaylaşmaktadır. Kırsal ve kent ekosistemlerinde sürdürülebilir yaşam modelleri, refah ve istihdam sağlanmaktadır. Gelecek kuşakların sağlıklı yaşama ve beslenme hakkı garantilenmektedir.