Ekolojik Kavramlar

ÇEVRE: Canlıların yaşam alanı, yaşama ortamıdır. Abiyotik ve biyotik faktörlerden meydana gelmektedir. Tüm canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürdükleri ve karşılıklı etkileşim içine girdikleri fiziki, kültürel, sosyal, ekonomik, biyolojik, fiziki alandır. Yeryüzünde canlı oluşunda itibaren mevcut olan çevre organizmaların var olduğu şartlardır. Yaşamsal faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve sağlıklı bir şekilde sürdürülebilir olması ancak sağlıklı bir çevre ile mümkün olmaktadır.

EKOLOJİ: Ekosistemlerde bulunan biyotik türlerin tüm abiyotikler ve birbirleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.

TÜR: Canlı sistematiğinde cinsin taksonomik alt birimidir. Meydana geldiği bireyler birbirleri ile melezlenerek fertil döl vermektedir. Morfolojik, biyolojik ve fizyolojik özellikleri benzerdir.

POPÜLASYON: Belirli yaşam alanı sınırlarında yaşayan, aynı türe ait organizmalardan oluşan ve karşılıklı ilişkilerde bulunan biyotik topluluğudur (ormandaki çam popülasyonu, arı popülasyonu, Karadeniz’deki hamsi popülasyonu).

KOMÜNİTE: Belirli bir yaşam alanını işgal eden çeşitli popülasyonlardan oluşan topluluktur (Manyas kuş, böcek, kelebekleri). Abiyotik faktörler ile birbirine yetebilen ve uyum içerisinde yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilen birlikteliklerdir.

EKOSİSTEM: Komünite ve abiyotik çevre birlikteliğinden meydana gelmektedir. Doğal ve yapay olmak üzere iki şekilde sınıflandırılmaktadır. Doğal ekosistemler insan etkisi ile oluşmamakta, doğanın mekanizması sonucu kendiliğinden meydana gelmektedir. Yapay ekosistemler ise insan tarafından oluşturulmakta ve kontrol edilmektedir.

BİYOSFER: Dünya üzerinde yaşayan tüm varlıkların yaşama koşullarına uygunluk gösteren ortamların tümüdür. Yeryüzünde ince bir katmandır. 16-20 km kalınlığa sahiptir. Enlem dereceleri uzun mesafelerde belirgin iklim değişikliklerine neden olurken ekvatordan uzaklaşıldıkça iklim hareketleri canlanmaktadır.

HABİTAT: Biyotik türlerin yaşamsal faaliyetlerine uygunluk gösteren alandır. İkametgah yeri, yaşama yeri, yetişme yeri olarak tanımlanmaktadır (Ankara Keçisi vb.) Bir popülasyonun doğal biçimde beslenme, barınma ve üreme faaliyetlerini gerçekleştirerek neslinin devamlılığını sağladığı ortamdır. Popülasyonda yer alan bireylerin biyosfer tabakasındaki genetik vb. özelliklerine uygun hayatta kalma ortamlarıdır.

NİŞ: Biyotik varlıkların görev ve işlevleridir. Beslenme, barınma ve üreme vb. yaşamsal faaliyetlerin tamamının gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilir olması için gereken tüm davranış ve işleyiş şekilleridir. Organizmaların yaşadıkları ortamda vazifeli oldukları roldür. Habitata ait popülasyondaki bireylerin kendisi ve çevresini etkileyebilen yaşama biçimidir.

BİYOTOP: Komünite yerleşme ve yaşam alanıdır. Yaşamsal faaliyetlerin gerçekleştirilmesin elverişli çevre şartlarına sahip coğrafik bölgelerdir.

FLORA: Belirli bir alanda yaşamsal faaliyet gösteren bitki topluluklarıdır. Adaptif sürecini tamamlayan ve hayatta kama eylemini sürdürebilen topluluklardır. Mantar ve bakteri türlerini de kapsamaktadır. Bitey olarak da adlandırılmaktadır.

FAUNA: Belirli bir alanda yaşamsal faaliyet gösteren hayvan topluluklarıdır. Adaptif sürecini tamamlayan ve hayatta kama eylemini sürdürebilen topluluklardır. Direy olarak da adlandırılmaktadır.

BASKIN TÜR: Yaşama birliğindeki en belirgin türdür. Komünitede faaliyet ve sayıca üstünlüğü bulunan türlerdir. Sucul ekosistemlerde baskın türlere sık rastlanmamaktadır. Ancak karasal ekosistemlerde bitkiler baskın türdür.

SÜKSESYON(ARDILLIK): Abiyotik ve biyotik faktörlerin etkisi ile baskın türün yerini bir başka türün alarak baskın tür mevkiine yükselmesidir. Mevcut ekosistem bozularak yok olmakta ve yeni bir ekosistem oluşmaktadır. Çevresel faktörlerin etkisiyle, baskın türün yerini başka bir baskın türün almasıdır. Sınırları belirli bir yaşam alanında türlerin birbirlerini izleyerek meydana gelmeleridir.

EKOTON: Farklı ekosistemlerin kesişim alanıdır. Komşu biyomlar arasında yer alan geçiş bölgesidir. Çeşitli bölgelerin özelliklerine sahip olduklarından biyoçeşitlilik oldukça yüksektir.

MİKROKLİMA: Ekosistemde yağış, ışık, nem, rüzgar, sıcaklık vb. faktörlerin etkisi nedeni ile ortaya çıkan çeşitli iklim özellikleridir. Büyük ortamdaki iklimsel özelliklerin küçük özel bir alanda farklılaşmasıdır. Orman üst bölgeleri ile zemini arasında meydana gelen küçük iklim farklılıkları örnek olarak verilmektedir.

BİREY EKOLOJİSİ: Bir türe ait olan bireylerin ortam ile etkileşimlerini inceleyen ekoloji bölümüdür.

AV-AVCI İLİŞKİSİ: Popülasyonlarda zaman içerisinde gerçekleşen dalgalanmanın nedenlerindendir. Predator (avcı) sayısı ile av sayısı ters orantılı değişim göstermektedir.